شبکه چیه ؟ یه توضیح خودمونی و خلاصه

اگه تا حالا اسم «شبکه» به گوشت خورده ولی هروقت شنیدی حس کردی یکی داره باهات به یه زبون بیگانه حرف می‌زنه، نگران نباش، الان با هم یادش میگیریم اما اینجا قرار نیست کلاس تخصصی شبکه داشته باشیم، بلکه می‌خوایم باهم دوستانه بشینیم و بفهمیم قضیه چیه.

خب اول بگیم شبکه اصلاً یعنی چی؟
شبکه (یا به قول خارجی‌ها: Network) یعنی وصل کردن چندتا دستگاه (مثل کامپیوتر، گوشی، چاپگر، یخچال هوشمند و…. ) به همدیگه، طوری که بتونن باهم حرف بزنن، اطلاعات رد و بدل کنن یا از منابع هم استفاده کنن.
مثلاً تو خونه‌تون اگه لپ‌تاپت با وای‌فای به اینترنت وصله و می‌تونه با پرینتر کار کنه، شما تو خونه یه شبکه ساختی! تبریک می‌گم مهندس

انواع شبکه؟ ای بابا مگه اینم مدل داره؟
اره دیگه مشتی ، مثل بستنی که طعم های مختلف داره اینم مدل داره. بیایم چندتا مدل معروفشو با هم مرور کنیم:

۱. شبکه محلی (LAN):
اینو معمولاً تو خونه یا اداره می‌بینی. مثلا ۴ تا کامپیوتر با یه روتر وصلن. شعاعش محدوده، یعنی خبری از وصل شدن به دستگاه تو اون سر دنیا نیست.

مثال خودمونی: LAN مثل یه مهمونی خانوادگیه. فقط افراد خونه یا نهایتاً همسایه‌ها هستن. شلوغ نیست، ولی خوش می‌گذره!

۲. شبکه گسترده (WAN):
این یکی رو باید بگی “وااااااای!” چون واقعاً بزرگه! در واقع شبکه WAN از چندین شبکه LAN تشکیل شده اما این شبکه‌  فاصله‌ها رو بی‌خیال شده و دستگاه‌ها رو از شهرهای مختلف یا حتی کشورهای مختلف بهم وصل می‌کنه. اینترنت خودش یه جور WAN حساب می‌شه.

مثال خودمونی: WAN مثل فامیل‌بازی توی تلگرامه. دایی‌ات از کانادا، عمه‌ات از شیراز، همه تو یه گروه‌ان!

۳. شبکه شخصی (PAN):
اینو خودت واسه خودت می‌سازی. مثلاً گوشی‌ت به ساعت هوشمندت یا هدفون بلوتوثی‌ت وصله. خب اینم یه شبکه‌س دیگه، کوچیک ولی کار راه‌انداز.

مثال خودمونی: PAN مثل وقتی‌ هست که تو تنهایی نشستی، هندزفری تو گوشت، گوشی دستت، ساعت هوشمندت هم پیامکای کاری رو یادآوری می‌کنه.

۴. شبکه شهری یا همون(MAN):
بین LAN و WAN یه چیزی هست به اسم MAN، که معمولاً برای ارتباط بین چندتا ساختمون یا اداره تو یه شهر استفاده میشه .
( MAN اینجا به معنای “مرد” نیست )

بخوام یه مثال خودمونی از MAN بزنم مثل این میمونه که همه‌ی رفیقات تو یه محله هستن، ولی خونه هاتون از همدیگه جداست. یه کوچه این‌ورتر، یه خیابون اون‌ورتر!

خب حالا که انواع شبکه هارو با هم یادگرفتیم بریم ببینیم برای ایجاد یه شبکه ساده حداقل به چه چیز های نیاز داریم
برای ایجاد یه شبکه ما به 4 تا چیز نیازمندیم :

 اولین موردی که میخواییم باهم یادش بگیرریم Client , Server هستش

تو یه شبکه‌ی کلاینت (یا همون سرویس گیرنده) یه دستگاه یا برنامه‌ست که می‌ره از سرور ( همون سرویس دهنده که میتونه یه کامپیوتر قوی‌تر یا یه برنامه‌ی خاص باشه البته این موضوع همیشگی نیست) یه چیزی می‌خواد.
سرور هم همیشه امادس که اگر کلاینت چیزی ازش خواست اونو بهش بده.

این‌جوریه که :
کلاینت یا همون سرویس گیرنده به سرور  می‌گه: “داداش یه فایل بده، یه اطلاعات بده، یه کاری برام بکن خلاصه!”
سرور هم جواب می‌ده: “چشم، اینم خدمتت!” 

همه‌ی این داستان بر پایه‌ی یه مدل درخواست و پاسخ خفن و پیشرفته می‌چرخه.
یعنی یکی درخواست می‌ده، اون یکی انجام می‌ده یا چیزی برمی‌گردونه.

بخواییم یه مثال ساده هم واسش بزنیم وقتی شما میری اینستاگرام و عکسای دوستاتو می‌بینی، گوشی خودت میشه کلاینت اون سرورهای اینستاگرام  هم میشن سرور که عکسارو برات می‌فرستن

مورد بعدی که میخواییم توضیح بدیم روش اتصال بین دستگاه ها یا همون Media هست که شامل دو روش میشه :

1.سیمی  2.وایرلس که هرکدوم انواع و مدل های مختلف دارن و بسته به جایی که استفاده میکنیم میتونن واسمون مفید باشن  

 سومین موردی که میخواییم بهش بپردازیم Protocol هست 

توی یه شبکه، وقتی می‌گیم پروتکل، منظورمون اون قوانینیه که مشخص می‌کنه که کی چیکار کنه 
توی همون  ماجرای اینستاگرام که بالاتر گفتیم و داشتیم درباره  کلاینت و سرور حرف میزدیم 
کلاینت که گوشی شما بود وقتی میخواد با سرور صحبت کنه که ازش عکس هارو بگیره همینطوری الکی نمیره به سرور بگه خب داداش این عکسارو به ما بده ! نه خیر 
اینا طبق یه قانونی باهم صحبت میکنن و اگه این قانون ها نباشن دعواشون میشه و ما هم به خاصمون نمیرسیم پس این قانون ها خیلی مهمن
چندتا نمونه هم بخواییم بگیم HTTP، TCP/IP , HTTPS , SSH ,RDP

 و اخرین موردی که میخواییم دربارش صحبت کنیم Topology هست 
توپولوژی شبکه یعنی نقشه‌ی چیدمان دستگاه‌ها توی یه شبکه.
این‌که کامپیوترها، مودم‌ها، پرینترها و بقیه‌ی دستگاه‌ها چطوری به هم وصل شدن و با هم حرف می‌زنن
چندتا از معروفاشم هم بخواییم مثال بزنیم : ستاره‌ای (Star)، حلقه‌ای (Ring) و مش (Mesh) هستن که اگه کنجکاو شدی بدونی شکل و ساختار این توپولوژی‌ها دقیقاً چطوره، حتماً یه سرچ بزن، تصویرهاش خیلی کمک می‌کنن بهتر بفهمی(خودم حال ندارم توضیح بدم).

حالا دیگه وقتی یکی گفت “شبکه”، نمی‌گی وای این دیگه چی بود! 
شما الان با مفاهیم پایه‌ای شبکه آشنا شدی. نه‌تنها فهمیدی شبکه چیه، بلکه یاد گرفتی انواعش چیه، چطور ساخته می‌شه و چه چیزهایی نیاز داره.
اگه خوشت اومد و علاقه‌مند شدی، حالا وقتشه بری سراغ آموزش‌های تخصصی‌تر. مهندس کوچولوی شبکه، موفق باشی!